Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü inşaat destek bekliyor. Bugün 260 alt sektöre dokunan, milyonlarca kişiye istihdam sağlayan, yeni arzlar ile çarpık kentleşmenin önüne geçen inşaat sektöründe üretim sıkıntısı yaşanıyor. Sektörün bir diğer problemi ise girdi maliyetleri.
Türkiye İstatistik Kurumunun son açıkladığı ‘İnşaat maliyet endeksi’ne göre müteahhitlerin girdi maliyetleri geçen yıla oranla ortalama yüzde 63 oranında arttı. Bu rakam; Aralık 2021’den bu yana kaydedilen en yüksek artış oldu. Temmuzda hazirana göre malzeme endeksi yüzde 9,76, işçilik endeksi yüzde 31,66 yükseldi. Ayrıca geçen yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 47,01, işçilik endeksi yüzde 111,68 artış kaydetti. Kısacası müteahhitlerin üretim maliyetleri zirveyi gördü. Ancak kamuoyunda inşaat şirketlerinin büyük karlar elde ettiği ve konut fiyatlarını yükselttiği algısı oluşturuldu. Sektör temsilcileri ise bugün konut projesine girmenin adeta kahramanlık olduğunu söylüyor.
ARSA, FİNANSMAN VE ELEMAN
Ayrıca konut imarlı arsa maliyetlerinde özellikle son beş yılda ciddi artış görüldü. Son üç yıl Arsa Endeksine baktığımızda, 2021 yılının temmuz ayında 153 birim olan arsa maliyeti 2023 yılında 611 birime yükselmiş yüzde 400’lük bir artış yaşandı. Bu artış özellikle Temmuz 2021’den itibaren belirgin bir şekilde yükselmeye devam etti. İstanbul özelinde, birim konut fiyatındaki arsa payı yüzde 45-50 bandına yükseldi. Satılan her birim konutun bedelinin yarısını arsa maliyeti oluşturdu. Bu durum doğal olarak konut fiyatlarını artırdı. Bir diğer sıkıntı ise krediye ulaşamama… Konut sektöründeki satışların önemli kısmı kredi ile yapılıyor ancak bankalar kredi musluklarını kapatınca, kredi talep eden kişi, siciline bakılmaksızın ‘red’ cevabı ile karşılaşıyor. Bu da satışları olumsuz etkiliyor. Yetkililer, deprem gerçeği sebebiyle müteahhitlere verilecek desteğin, güvenli konuta ulaşma açısından da elzem olduğunu belirtiyor.
ELEMAN YOK, YEVMİYE DERT
Sektör temsilcileri kalifiye eleman bulma sıkıntısı yaşadıklarını belirterek “Usta eksikliği yevmiyelere de yansıdı” diyor. Bugün iyi bir ustanın günlük 2 bin lira aldığını ifade eden sektör temsilcileri “2017’de 2 milyon 100 bin kişi sektörde çalışırken bu sayı 2023’te 1,6 milyona düştü. Şu anda İstanbul’da günlük 1.000 lira yevmiyeyle işçi bulunamıyor. Sıvacının ve boyacının en düşük günlük ücreti 1.250 ila 1.500 TL. Sektörde işçiler eskiden asgari ücretin 2 katını alırdı ancak şimdi bu oran 4 kata yaklaştı” diye konuştu.
ÇİMENTO, HAZIR BETON VE DEMİR FİYATLARI UÇTU
Enflasyon ile doğru orantılı olarak inşaat malzeme fiyatlarında da ciddi artışlar görüldü. Yılbaşında 1.520 lira olan C20 hazır betonun metreküp fiyatı, 1.950 liraya çıktı. C45 olarak adlandırılan betonun fiyatı da 1.580 liradan 1.870 liraya yükseldi.
Hazır betonun ham maddesi çimentonun 50 kilogramlık torba fiyatı 80 liradan 140 liraya yükseldi. Aynı şekilde yine inşaatın temel malzemelerinden olan demirde de yüzde 15’i bulan artış dikkat çekti.
Bu yılbaşında Q10 tipi demirin tonu 16.000 lirayken bugün 19.500 TL’ye yükseldi. Q12-Q32 arası olarak nitelendirilen demirin fiyatı da 14.800 liradan 18.100 liraya çıktı.
KAAN ZENGİNLİ
